Muizen op een natuurlijke manier bestrijden: tips voor binnen en buiten

Heb je last van muizen in huis of in de tuin? Dat is zeker geen pretje. Ik weet hoe frustrerend het is om ’s avonds een muis te zien wegscharrelen. Geen zorgen, je staat er niet alleen voor. In deze blog help ik je stap voor stap om muizen op een natuurlijke en milieuvriendelijke manier aan te pakken – zowel binnenshuis als buiten. We gaan voorkomen dat ze binnenkomen én ze op een diervriendelijke manier verjagen als ze er toch zijn. En goed om te weten: sinds 2023 is het voor particulieren zelfs verboden om muizen met gif te bestrijden​. Gelukkig heb je dat helemaal niet nodig met deze tips!

Stap 1: Sluit alle ingangetjes en ruim voedsel op

Begin bij de basis: zorg dat muizen niet makkelijk binnen kunnen komen en niets te snoepen vinden. Dit is de belangrijkste preventie, zowel voor binnen als buiten.

• Zoek en dicht kieren en gaten: Muizen passen door gaatjes van nog geen centimeter. Loop je huis na op scheuren in muren, openingen langs leidingen, ventilatiegaten en kieren onder deuren. Dicht ze zorgvuldig, bijvoorbeeld met staalwol of kit. Tip: Staalwol is ideaal om gaten mee op te vullen, want muizen kunnen er niet doorheen knagen​. Loop ook je schuur en buitenmuren na en plaats eventueel tochtstrips onder deuren. Zo blokkeer je hun toegang.
• Berg voedsel goed op: Laat geen etensresten rondslingeren en bewaar voedingsmiddelen in afgesloten bakjes of potten. Muizen hebben een superneus en ruiken voedsel van verre. Gebruik bij voorkeur glazen of metalen voorraadbussen waar ze niet doorheen kunnen knagen. Denk aan granen, broodbakmeel, dierenvoer, noten – alles luchtdicht wegzetten. Vergeet ook niet om ‘s avonds tafel en aanrecht kruimelvrij te maken en de prullenbak met een deksel af te sluiten. Buiten geldt hetzelfde: voer geen vogels of huisdieren zonder later restjes op te ruimen, en houd vuilnisbakken goed dicht. Hoe minder aantrekkelijk jouw huis en tuin zijn, hoe sneller muizen zullen doorlopen.
• Ruim rommel en opslag op: Stapels oude kranten, dozen op zolder, en rommelige schuurtjes zijn favoriete schuilplaatsen voor muizen. Probeer op te ruimen en schoon te maken. Een opgeruimd huis is minder uitnodigend voor nestelende muizen​. In de tuin kun je houtblokken beter op een rek opslaan en hoog gras of dichte bosjes kort houden, zodat muizen minder dekking hebben.

Het lijken misschien veel klusjes, maar elke kleine actie helpt. Als je deze preventieve stappen neemt, heb je al half gewonnen. Voorkomen is echt beter dan genezen als het om muizen gaat, en jij kunt dat!

Stap 2: Verjaag muizen met natuurlijke geuren

Heb je ondanks alle voorzorg toch een muis gespot? Niet opgeven – we gaan ze wegjagen met middelen die wij lekker vinden ruiken, maar muizen vreselijk vinden. Muizen hebben namelijk een hekel aan sterke geuren​.

Dit is een echte huis-tuin-en-keuken oplossing: eenvoudig, niet giftig en vriendelijk voor het milieu.

Een paar natuurlijke geurmiddelen die je kunt proberen:

• Pepermuntolie: Dé klassieker onder de muizenwerende geuren. Muizen hebben een hekel aan de sterke muntgeur​. Druppel wat pepermuntolie op watjes of een doekje en leg die in hoeken, kastjes, bij plinten of gaten waar je muizen vermoedt. Je huis ruikt lekker fris voor jou, maar voor muizen is het onaangenaam. Vergeet niet de olie om de paar dagen bij te werken zodat de geur sterk blijft.
• Kruidnagel en kruidnagelolie: Ook kruidnagel (nagelstokjes) en de olie daarvan vinden muizen niet te pruimen​. Je kunt een bakje met een handvol kruidnagels in je voorraadkast zetten of een paar druppels kruidnagelolie op een watje doen. Andere kruiden zoals kaneelstokjes of gemalen zwarte peper kunnen op vergelijkbare wijze werken – muizen rimpelen hun neus ervoor op en blijven liever uit de buurt.
• Azijn: Veel mensen zweren bij schoonmaken met azijn om muizen weg te houden. Azijn heeft zo’n doordringende geur dat het het geurspoor van muizen uitwist én onaangenaam is voor ze. Maak bijvoorbeeld je aanrecht, keukenkastjes en vloeren schoon met een mengsel van water en natuurazijn. Let op: de azijngeur is ook sterk voor mensen, dus je huis ruikt even minder gezellig, maar het is wel effectief.
• Lavendel, munt en eucalyptus (in de tuin): Niet alleen binnenshuis, ook buiten kun je geuren inzetten. Heb je een tuin of balkon? Overweeg geurige planten zoals munt, lavendel of eucalyptus neer te zetten. Deze kruiden verspreiden een aroma dat muizen op afstand houdt​. Bonus: ze zien er mooi uit en ruiken voor ons juist heerlijk. Plant ze bij de deuren of langs de gevel, zodat muizen een natuurlijke barrière van geuren tegenkomen voordat ze je huis in kunnen komen.

Experimenteer gerust met deze geurmethodes. Het klinkt misschien gek om watjes met pepermunt in je kamer te leggen, maar veel mensen merken dat het echt verschil maakt. Het mooie is dat je hiermee muizen verjaagt zonder ze kwaad te doen. En misschien geeft het jou ook een gerust gevoel dat je actief iets inzet – je hebt tenminste een strategie. Blijf positief: als de ene geur niet meteen werkt, probeer een andere of combineer er een paar. Jouw huis, schuur of tuin verandert zo in een omgeving waar muizen liever uit de buurt blijven.

Stap 3: Vang muizen humaan als dat nodig is

Soms heb je al een paar muizen rondlopen die niet alleen van geurtjes zullen verdwijnen. In dat geval is het tijd voor de volgende stap: diervriendelijk vangen. Dit klinkt misschien spannend, maar met een beetje geduld en de juiste aanpak kun je muizen vangen zonder ze te doden, zodat je ze daarna weer buiten kunt uitzetten. Ik moedig je aan om dit te proberen – het voelt een stuk beter dan agressieve methodes en het werkt ook nog.

• Gebruik een levende muizenval: Er zijn speciale muizenvallen te koop (of te maken) waarmee je muizen levend kunt vangen​. Dit zijn doosjes of buisjes waar de muis in loopt om bij een lokaas te komen, waarna de ingang dichtklapt zonder de muis pijn te doen. Zet zo’n val langs de muur in de keuken, kelder of waar je muizenactiviteit ziet (muizen lopen graag langs randen). Lok de muis met iets onweerstaanbaars: pindakaas is ideaal, daar zijn ze dol op​. Ook chocopasta of havermout met een drupje olie werkt prima. Gebruik liever smeerbaar aas dan een droog stukje kaas; zo kan de muis er niet met een hap vandoor gaan zonder de val te activeren​.
• Check de val regelmatig: Kijk elke dag (of meerdere keren per dag) in de val. Je wilt een gevangen muis niet te lang opsluiten zonder water of voedsel, dat is zielig. Heb je er een te pakken? Breng het doosje dan naar buiten – het liefst een aardig eindje van je huis vandaan (bijvoorbeeld een paar honderd meter, in een parkje of bosje). Zo is de kans kleiner dat Mickey terug naar jouw huis rent. Laat de muis daar vrij. Hij heeft een schrik te pakken gekregen en jouw huis had toch al niet veel te bieden dankzij stap 1 en 2.
• DIY huis-tuin-en-keukenval: Wil je niet naar de winkel? Je kunt zelf ook creatief een val maken. Een voorbeeld is de emmerval: neem een hoge emmer en smeer wat pindakaas aan de binnenrand. Maak een loopplankje (bijv. een lat of een opgerolde krant) naar de rand van de emmer. De muis klimt omhoog, reikt naar de pindakaas en ploft in de emmer. Omdat de emmer hoog en glad is, kan hij er niet meer uit. Belangrijk: check zo’n val heel vaak, en zet een gevangen muis direct buiten uit zoals hierboven beschreven. (Tip: doe een deksel op de emmer tijdens transport met wat gaatjes voor lucht.) Deze methode kost bijna niets en werkt veilig, maar vereist wel dat je zelf oplet.

Het kan even duren voor je alle muizen hebt gevangen, dus niet opgeven als het niet meteen stil wordt in huis. Blijf de vallen opnieuw zetten totdat je meerdere nachten geen muis meer vangt. Heb je ze allemaal gevangen? Gefeliciteerd, je hebt het probleem op een humane manier opgelost! Vergeet niet de maatregelen uit stap 1 en 2 vol te houden, zodat nieuwe muizen niet opnieuw binnen weten te dringen.

(Mocht je het eng vinden om een levende muis te hanteren: draag handschoenen als je de val hanteert, en onthoud dat de muis banger is voor jou dan jij voor hem. Je doet het geweldig!)

Stap 4: Houd vol en voorkom terugkeer (ook buiten)

Je hebt nu flink wat gedaan: muizen buiten houden, verjagen met geuren en diervriendelijk vangen. Goed bezig! De laatste stap is volhouden en een paar extra buitenmaatregelen nemen. Zo voorkom je dat muizen terugkomen of dat nieuwe muizen jouw huis interessant gaan vinden. Deze stap is meer een doorlopende aanpak – een combinatie van alert blijven en je omgeving muisonvriendelijk houden.

• Blijf schoonmaken en controleren: Maak er een gewoonte van om wekelijks even kruimels op te zuigen, kasten schoon te houden en te controleren op nieuwe gaatjes of muizensporen (keutels, knaagplekjes) in huis. Hoe eerder je een nieuwe muis opmerkt, hoe makkelijker je hem weer kwijt bent. Consistent schoonmaken en onderhoud houden muizen weg​ en het kost na verloop van tijd steeds minder moeite omdat je routine hebt.
• Pas op met buitenvoer en compost: Voer je buiten vogels of kippen? Geef bij voorkeur kleine beetjes die direct opgaan, of gebruik voederhuisjes die muizen niet bij kunnen. Zorg dat er ’s nachts geen voer rondslingert. Composthopen kunnen ook muizen aantrekken; gebruik een afgesloten compostbak en gooi geen gekookt eten of vlees in de compost (dat trekt ongedierte aan). Als je fruitbomen hebt, raap gevallen vruchten op. Door rond het huis de voedselbronnen te beperken, blijven muizen liever in de vrije natuur waar ze horen.
• Planten en geuren in de tuin: Zoals genoemd bij stap 2 kun je strategisch planten gebruiken om muizen op afstand te houden. Een rijtje muntplanten of lavendel langs de gevel of rondom je terras geeft een geurbarrière​. Sommige mensen zweren er ook bij om doorgesneden uien of teentjes knoflook op strategische plekken in de tuin te leggen, vooral bij mogelijke ingangetjes. Dit zijn allemaal natuurlijke methoden die geen kwaad kunnen voor de omgeving, maar wel net dat extra steuntje geven om muizen weg te houden.
• Natuurlijke vijanden helpen een handje: Denk eens na over huisdieren of andere dieren die muizen afschrikken. Een kat in huis kan wonderen doen – de geur van een poes alleen al kan muizen laten besluiten jouw woning over te slaan. Natuurlijk neem je niet zomaar een kat alleen om muizen te weren, maar mocht je er al een willen, zie het als een leuk bijkomend voordeel! Ook in de tuin kun je natuurlijke vijanden verwelkomen. Bijvoorbeeld, roofvogels en uilen jagen op muizen. Je zou kunnen overwegen om een uilenkast te plaatsen als je landelijk woont. Dit is uiteraard een langetermijnstrategie en niet voor iedereen weggelegd, maar het laat zien dat de natuur zelf ook kan helpen bij muizenbestrijding.
• Respecteer de natuur buiten: Realiseer je dat muizen in de tuin vaak bosmuizen of veldmuizen zijn. Deze diertjes leven eigenlijk buiten en maken deel uit van het ecosysteem. Wist je dat deze soorten zelfs beschermd zijn in Nederland? Je mag ze officieel alleen binnen in je huis bestrijden, en dan nog zonder gif​. Buiten is het dus vooral zaak om ze op afstand te houden in plaats van actief te bestrijden. Door je tuin onaantrekkelijk te maken en eventueel weg te vangen wat toch binnenkomt, doe je eigenlijk al het beste wat je kunt doen.